Pałac zbudował w pierwsze połowie XVIII wieku Jan Renard, podstoli nurski, pułkownik gwardii królewskiej, który otrzymał wieś Dębinki od króla Augusta II za wierną służbę.
Fakt ten poświadcza tablica z czarnego marmuru, wmurowana nad kominkiem. Pałac został dwukrotnie przebudowany w pierwszej połowie XIX wieku przez Ksawerego Dybowskiego stolnika bełdzkiego i w drugiej połowie XIX wieku przez budowniczego Władysława Mierzanowskiego. Według innej wersji na miejscu pierwotnej XVIII-wiecznej budowli Ksawery Dybowski w pierwszej połowie XIX wieku wybudował nowy pałac.
Jest to budowla klasycystyczna, parterowa z piętrową częścią środkową wysuniętą przed fasadę. Od frontu posiada portyk o czterech kolumnach toskańskich, dźwigających szerokie belkowania i trójkątny szczyt. Od ogrodu na ryzalicie pod oknami płyciny z dekoracją roślinną. Dach czterospadowy pokryty jest blachą W pomieszczeniach ozdoby stiukowe, kominki i pamiątkowa tablica związana z Janem Renardem.
ryc. Les trésors de la culture polonaise dans les collections de la Bibliothèque Polonaise de Paris, Varsovie 2004, s. 56 (nlb.)
Obok pałacu dwie oficyny dworskie wzniesiono ok. 2. poł. XVIII w. Murowane, parterowe budowle na planie prostokąta. Ściany urozmaicone są lizenami i płycinami. Dachy czterospadowe z dymnikami, kryte blachą. Park założono w XVIII w. przekomponowany na przełomie XIX i XX w.
Podczas II wojny światowej dawał schronienie partyzantom, żołnierzom AK i powstańcom warszawskim. Sama budowla uległa zdewastowaniu. Po wojnie pałac odbudowano. Obecnie znajduje się w nim Dom Dziecka.
Cyprian Norwid po śmierci matki wiele czasu spędzał w majątku swego opiekuna Ksawerego Dybowskiego. Latem 1839 roku podczas wakacji przeżył tu młodzieńczą miłość do swej kuzynki Brygidy.
Oprócz Norwidów z Dębinkami łączą się inne znane nazwiska polskiej kultury, We dworze często przebywali artyści związani z Cyganerią Warszawską, np. Roman Zmorski, Oskar Kolberg i Teofil Lenartowicz. W okresie międzywojennym przebywał tu jako korepetytor Jarosław Iwaszkiewicz. Być może „Panny z Wilka” powstały na podstawie perypetii rodziny Dybowskich?
Jak wygląda pałac w chwili obecnej, można zobaczyć na załączonych zdjęciach. Odremontujemy go i przywrócimy mu świetność na stałe, łącząc z nazwiskiem największego syna tej ziemi.
fot. Edyta Chlebowska
